سلوک الملوک

سلوک الملوک (دستور حکومت اسلامی) چاپ حیدرآباد هند سال ۱۹۶۶ میلادی

خنجی در سلوک الملوک برآن است که طرحی جامع از یک دولت اسلامی ارائه دهد، دولتی که بر اساس موازین شرع سازمان یافته و حدود و وظائف و اختیارات کارگزاران آن بر وفق فتاوی دو مکتب بزرگ فقهی حنفی و شافعی تبیین شده باشد. بعضی از مطالب کتاب منعکس کننده موضع خصمانه علمای اشعری نسبت به فلسفه و فیلسوفان و مشتغلین به علوم غیرشرعی است. نگرانی فضل الله از آن جاست که می‌ترسد متفلسفان با تسلطی که در بحث و مناظره دارند علمای دین را تحت الشعاع خویش قرار دهند و احیانا یکی از آنها به سمت شیخ الاسلامی منصوب شود و نظام آموزشی کشور را زیر نفوذ تعلیمات فلسفی بکشاند. بنابراین هشدار می‌دهد که منعفت علم ایشان که اهل تفلسفند به مسلمانان نمی‌رسد بلکه اسلام را ضرر می‌رساند. و برای اینکه جای تردیدی در میان نباشد علوم شرعیه را بر سه قسم تقسیم می‌کند: قسم اول؛ حدیث و تفسیر و فقه ، قسم دوم، کلام، اصول فقه و خلاف؛ قسم سوم، زبان و ادبیات عرب مشتمل بر نحو و صرف و اشتقاق و معانی و بیان و بدیع. و اضافه می‌کند آنچه ورای این سه قسم است از علوم فلاسفه است که از آن میان فقط آموختن طب و اندکی از حساب و منطق را جایز می‌داند که در علوم شرعیه مورد نیاز است.